कास्की । पछिल्ला वर्षहरूमा धान रोपाइमा होस् या दाइँ हाल्दा गोरुको प्रयोग हुन छोडिसक्यो । तर परम्परागत कृषि प्रणालीलाई पर्यटकीय आकर्षण बनाउनका साथै नयाँ पुस्तालाई देखाउनकै लागि पोखरा पर्यटन परिषद्ले पोखरामा दाइँ महोत्सव आयोजना गरेको छ । जहाँ पर्यटक मज्जाले रमाए भने कृषकहरु पनि उत्साहित बने । 

सामान्यतया मङ्सिर–पुस महिनालाई धान थन्काउने महिनाका रुपमा लिने गरिन्छ । तर आधुनिक कृषि प्रणालीका कारण परम्परागत ढङ्गले हुने बालीनाली हराउँदै गएको छ । 

परम्परागत कृषि प्रणाली जोगाउँदै त्यसलाई पर्यटकीय आकर्षणका रूपमा स्थापित गर्ने उद्देश्यले पोखराको पर्यटनका संघसंस्थाहरूको साझा संस्था पोखरा पर्यटन परिषद्ले अघिल्लो वर्षदेखि दाइँ महोत्सव गर्दै आएको छ । दोस्रो संस्करणको यो दाइँ महोत्सवमा पर्यटक एवं कृषकहरु मज्जाले रमाएका थिए ।

धानको कुनियोलाई वैदिक विधिअनुसार पूजा गरेर सुरु गरिएको दाइँमा एक दर्जन गोरुको प्रयोग भएको थियो । पछिल्ला वर्षहरूमा गोरुको प्रयोगबाट हुने दाइँ प्राय शून्य छ पोखरामा । निरन्तर २१ वर्षदेखि रोपाई महोत्सव आयोजना गर्दै आएको परिषद्ले दोस्रो पटकको यो दाइँ महोत्सवमा सहभागी हुन पाउँदा विदेशी पर्यटकहरू निकै उत्साहित थिए ।

हुन त धान रोपाइँ र दाइँ हाल्ने काम नेपाल जस्तो कृषिप्रधान देशमा नियमित कार्य हो तर कृषिमा बढ्दो आधुनिकीकरणले परम्परागत कृषि खेती  त्यसको संरक्षण र प्रवर्धनका निम्ति यस्ता महोत्सव हुनुपर्ने र यसले पर्यटकको अफ–सिजनलाई थोरै भएपनि टेवा पु¥याउने विश्वास पर्यटनकर्मीको छ ।

बिरुवा फाँट, कुँडहर फाँट, बाच्छेबढुवा, सेतिबगर, फेवा फाँट, अर्मला फाँट, महतगौडा, लामाचौर, लेखनाथ, काहुँखोला, पामेफाँट जस्ता पोखरा महानगरपालिका भित्रका खेती योग्य जमिनको खण्डीकरणले अहिले उत्पादनमा हृास आईरहेको छ । अहिले पनि पोखरामा ११ हजार २ सय हेक्टरमा धान खेती गरिँदै आएको छ । अर्थतन्त्रलाई पनि टेवा पुग्ने भएकाले धान खेतीको विशेष महत्व रहेको पोखरा महानगरपालिकाका कृषि विकास महाशाखा प्रमुख मनहरी कडरिया बताउँछन् ।

दाइँ महोत्सवले पोखरामा परम्परा, पर्यटन र कृषि तीनै क्षेत्रलाई जोड्ने प्रयास सफल देखिएको छ । आधुनिकीकरणसँगै हराउँदै गएको परम्परागत खेती पद्धतिलाई जोगाउन स्थानीय तह, पर्यटन व्यवसायी र कृषक बीचको सहकार्य अझ आवश्यक देखिन्छ । 

दाइँ महोत्सवले कृषि संस्कृति संरक्षण मात्र होइन, पोखराको पर्यटन प्रवद्र्धनमा पनि नयाँ सम्भावना देखाएको छ । परम्परा जीवित रहे मात्रै पहिचान बलियो हुन्छ, र पोखराको दाइँ महोत्सव यही पहिचान जोगाउने एउटा सार्थक प्रयासका रूपमा स्थापित हुँदै गएको छ ।