काठमाडौं । भारतसँगको खुल्ला सिमा भएका कारण नाकाबाट तस्करी हुने कुरा सामान्य जस्तै बनेको छ । अझ मधेस प्रदेशसको सीमानाकामा त तस्करीहरु नै प्रहरीमाथि आक्रमणमा उत्रिने गरेका घटनाहरु पनि भएका छन् । सुरक्षाकर्मीले नियमित सिमावर्ती क्षेत्रमा निगरानी राखेको दाबी गर्दै आए पनि तस्करी हुने कार्यमा वृद्धि हुँदै गएको छ । 

मधेस प्रदेश अन्र्तगत भारतसंगको खुल्ला सिमा नाकामा दिनहुजसो तस्करी हुने गरेका छन् । दैनिक उपभोग्य वस्तुदेखि कस्मेटिक सामानहरुका साथै प्रतिबन्धित लागूऔषधहरुसमेत तस्करी हुने गरेको छ । सीमानाकाहरुमा तस्करहरुसँग बेलाबेलामा प्रहरीको झडप नै हुने गरेका छन् । मंगलबार मात्रै सप्तरीको राजगढ गाउँपालिका–२ मा तस्कर समूहमाथि प्रहरीले गोली चलाउँदा स्थानीय लालु यादवको मृत्यु भएको थियो । 

विहारमा मदिरा प्रतिबन्ध, नेपालमा तस्करी

भारतको बिहारमा पछिल्लो समय मदिरा प्रतिबन्धित छ । विहारमा प्रतिबन्ध गरिएपछि नेपालमा मदिरा तस्करी निकै बढेको छ । सप्तरीको राजगढ नाकाबाट सबैभन्दा बढी मदिरा तस्करी हुने गरेको छ । जिल्लाको अन्य नाकाबाट मदिराका साथै तरकारी, फलफूलदेखि कस्मेटिक र किराना सामानको तस्करी हुने गरेको छ । 

सप्तरीेको पश्चिमी क्षेत्र बेल्ही, पातो, टिकुलिया, मध्यमा बनैनिया र पुर्वमा कोशी ब्यारेजबाट बढी तस्करी हुने गरेको छ । गत आर्थिक बर्षमा मात्र सप्तरी प्रहरी, सशस्त्र र राजविराज भन्सार कार्यलयले नियन्त्रणमा लिएका ४ सय ५२ वटा अवैध तस्करीमा मुद्धा भन्सार कार्यलयमा दर्ता भएको छ ।

जसमध्ये सशस्त्र प्रहरीले २ सय ९१ मुदामा २ करोड ५७ लाख ९६ हजार रुपैयाँको समान जफत गरेको छ भने नेपाल प्रहरीले ६५ मुदामा २ करोड २८ लाख ९४ हजार र भन्सारले आफै ९६ मुदामा ३१ लाख ४ हजार रुपैयाँको समान नियन्त्रणमा लिएको छ । चालु आर्थिक बर्षको २२ दिनमा मात्रै जिल्लाको विभिन्न ठाउँबाट मदिराको तस्करीको मात्रै ७ वटा मुदा दर्ता भएको छ । 

गत आर्थिक वर्षमा सप्तरी जिल्ला भएरै ल्याइएका मात्रै ६ हजार ६ सय ७४ किलो गाँजा प्रहरीले बरामद गरेको छ । तर प्रहरीसँगकै सेटिङमा तस्करी हुने गरेको र मिलेमतो नभएमा मात्रै पक्राउ गर्ने गरेको आरोप पनि प्रहरीलाई लाग्ने गरेको छ । 

पर्सामा राजश्व संकलनमा ४१ प्रतिशत योगदान 

मुलुकको वार्षिक राजश्व संकलनमा ४१ प्रतिशत योगदान पु¥याउने पर्साको सिमा क्षेत्रमा खट्ने सुरक्षाकर्मीहरुले करोडौँका सामानहरु नियन्त्रणमा लिई राजश्व अनुसन्धान कार्यालय पथलैया बारामा बुझाउने गरेको छ । यद्यपि खुल्ला सिमाको फाइदा उठाउँदै तस्करहरुले भन्सार छलीका सामान ओसार पोसर गर्ने क्रम जारी नै छ । 

पछिल्लो ३ वर्षमा १ अर्ब ६१ करोड ५० लाख २५ हजार ९ सय २२ मूल्य बराबरको मालसमान नियन्त्रणमा लिएको छ । पछिल्लो ३ वर्षको अवधीमा भन्सार छली गरेको अरोपमा ७४ जना पक्राउ परेका छन् भने २ सय ४४ वटा सवारी साधन नियन्त्रणमा लिएको छ । 

सशस्त्र प्रहरीले पनि करोडौँको सामान नियन्त्रणमा लिने गरेको छ । सशस्त्र प्रहरी पर्साले अघिल्लो आर्थिक वर्षमा २०८०÷८१ मा १४ करोड ६९ लाख७२ हजार ८ सय ६७ रुपैयाँ बराबरको सामान नियन्त्रणमा लिएको छ । सुरक्षाकर्मीहरुसंग समन्वय गरेर तस्करी नियन्त्रण गर्ने कार्य भइरहेको दाबी पर्सा प्रशासनको छ । 

धनुषामा तस्कर–प्रहरी झडप, विदेहको सीमा नाका नै बन्द

धनुषामा केही महिना अघि मात्रै सीमावर्ती वारी र पारी गरी दुई पटक प्रहरीसंग तस्करहरुको झडप भएको छ । धनुषाको विदेह नगरपालिकास्थित महिनाथपुर धनुषाको मुख्य तस्करहरुको अखडा बनेको छ । 

यस नाकामा डेढ महिना अघि मात्रै सशस्त्र प्रहरी र स्थानीय तस्करबीच भिडन्त भएको थियो । त्यसको तीन साता नवित्दै भारततर्फ सीमावर्ती क्षेत्रमा भारतीय प्रहरी एसएसबी र भारततर्फको स्थानीयबीच झडप भयो । जसमा एकजना भारतीयको गोली लागेर मृत्यु नै भएको थियो । त्यसपछि अहिले सो क्षेत्रको सीमानाका नै बन्द गरिएको छ । 

महोत्तरीका सबै नाकाबाट तस्करी
 
महोत्तरीका बर्दिबास, गौशाला, जलेश्वर, रामगोपालपुर, साम्सी लगायत क्षेत्रहरू पनि तस्करको प्रमुख नाका बनिरहेका छन् । मदिरा तस्करी कार्यमा नेपाल र भारत दुवै देशका नागरिकको संलग्नता हुने गरेको छ । उपभोगका लागि सामान लग्दा कैयौँ ठाउँमा प्रहरी निकायले चेकचाँज गर्ने तर तस्करी गर्नेहरुलाई सहजै पास दिने गरेको आरोप लगाएका छन् ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालय महोत्तरीका अनुसार भन्सार चोरी पैठारीका घटनामा संग्लन पछिला तीन आर्थिक वर्षमा ९८ मानिस पक्राउ गरिएको छ ।  लागुऔषधका घटनामा पछिल्लो तीन वर्षमा दर्ता भएको १८६ मुद्दामा २८८ जना पक्राउ परेका छन् । उनीहरुबाट गाँजा ४७ क्विंटल १० किलो ८६३ ग्राम तथा विभिन्न लागू औषधसमेत बरामद गरिएको प्रहरी तथ्यांकमा उल्लेख छ । महोत्तरीका विभिन्न नाकाबाट लागूऔषधा साथ सुन तस्करीसमेत हुने गरेका छन् । 

रौतहटका कुन कुन नाका तस्करी बाटो ? 

रौतहटका नरकटिया, रामपुर खाप, बंजारा, बंकुल लगायतका नाकाहरुको बढी प्रयोग गर्ने गरेका छन् । यी नाकाबाट विशेष गरी लताकपडा, कस्मेटिक सामाग्री, खाद्यान्न, इलेक्ट्रोनिक्स सामान , राँगा भैँसी, गाईगोरु, कुखुराहरु, मलखादको बढी तस्करी गरेको छ ।  तस्करहरुले भरियादेखि साइकल, मोटरसाइकल, टेम्पो र चारपांग्रे सवारी साधन पनि तस्करी गर्न प्रयोग हुने गरेका छन् ।  

सिरहा पनि तस्करीको खुला मार्ग 

सिरहा जिल्लाको भारतसँग जोडिएको खुला सीमानामा पनि तस्करीको खुला मार्ग बन्दै गएको छ । भन्सार कार्यालय सक्रिय छ, तर सशस्त्र प्रहरी बल भने आलोचनाको घेरामा छ।  सशस्त्र प्रहरी बल नं. ७ गण, सिरहाका प्रमुख एसपी नरेश भण्डारी र उनका नजिकका विवादास्पद घुमुवा प्रहरी चर्को आलोचनाको घेरामा छन् । उनीहरूकै संरक्षणमा तस्करी भइरहेको स्थानीयहरूको आरोप छ । तर एसपी भण्डारीले आफूले घुमुवा नखटाएको बताएका छन् । 

नेपाल–भारत सिमावर्ती क्षेत्रमा घर भएका अधिकांश परिवार मदिरा तस्करी गर्ने कार्यमा जुटेका छन् । उनीहरुको दैनिकी चलाउने स्रोत नै तस्करी हुने गरेको छ । पछिल्ला दिनहरूमा तस्करीका घटनाहरू तीव्र रूपमा बढिरहेका घटनाले विभिन्न नाकाबाट लागु औषध, मादक पदार्थ, सुनजन्य धातुहरु, अबैध आर्थिक कारोबार (हुण्डी) तथा पशुजन्य वस्तुहरूको अवैध कारोबार खुलेआम भइरहेको छ । जसले गर्दा सुरक्षा चुनौती गम्भीर बनिरहेको छ ।