सिन्धुपाल्चोक । चीनसँगको उत्तरी तातोपानी नाकाबाट चाँडपर्व लक्षित सामग्री भित्राउन नसक्दा तातोपानी नाका क्षेत्रको व्यापार ठप्प भएको छ । प्राकृति विपत्ति र त्यसपछिको समाधान तत्काल नखोजिदा व्यस्त रहने नाका नै सुनसान हुने अवस्थामा पुगेको हो । 

विश्व बजारमा एकछत्र कब्जा जमाइरहेको विशाल देश चीनको सीधा सीमा सम्बन्ध नेपालसँग छ । तर, के नेपालले यसको फाइदा उठाउन सकेको छ । चीनको व्यापार साम्राज्यबाट नेपालले देखिने गरि कुनै लाभ लिन सकेको छ त ? जवाफ सहज सतहमै देखिन्छ, छैन । सीधा नाका जोडिएकै ठाउँहरुका बाटोघाटो महिनौं बन्द भइदिँदा चीनसँगको नाकाबाट नेपालले खास फाइदा लिन सकिरहेको छैन । प्राय व्यस्त रहने उत्तरी नाका तातोपानी क्षेत्र चाँडपर्वमा उच्च चलायमान रहन्थ्यो तर, चहलपल अहिले छैन । 

सिन्धुपाल्चोकको भोटेकोशी गाउँपालिका–२ स्थित इकोमा निरन्तरको पहिरोले ६ मिटर सडक भासिसकेको छ । असार यता मात्र इकोमा गइरहने पहिरोले २२ दिनभन्दा वढी तातोपानी नाका क्षेत्रको ब्यापार ठप्प भईसकेको छ । रसुवा नाका बन्द भएपछि व्यापारिक कारोबार र तीर्थयात्रीको आउजाउ तातोपानीमा केन्द्रित भएपनि सडक र पहिरोका कारण नाका अस्तव्यस्त छ । इको क्षेत्रमा सडकलाई तल्लो भागबाट भोटेकोशीले कट्टान गरिरहने र माथिल्लो भागबाट माटोको लेदो बगिरहने समस्या वर्षौदेखिको हो । 

बर्षात नरोकिएसम्म समस्या तत्कालै समाधान हुने अवस्था देखिएको छैन । यहाँ पहिरो नरोकिएपछि जमिनभित्रको पानी निकाल्ने डीटीएच प्राविधिक प्रयोग गरेर पानी निकाल्न प्रविधिक टोली खटिएपनि समस्या समाधान भएको छैन । अरनिको राजमार्गको बाह्रबिसे–तातोपानी खण्डको सीमा जोड्ने सडक जताततै पहिरोको जोखिममा छ । त्यसमा पनि कोदारीको इको पहिरोले थप समस्या पारेको छ ।

पहिरो जाने र सडक अवरुद्ध हुने समस्याका कारण ब्यापारीले एक कन्टेनर सामानको एक लाख ४० हजार सम्म मुल्य तिरेर भरिया मार्फत सामान बोकाउँदै आएका छन् । गत असार २४ गतेको बाढीपछि रसुवागढी नाका अवरुद्ध हँुदा चिनसँग जोडिएको उत्तरी नाका तातोपानी बाहेक ब्यापारको लागि अर्को विकल्प छैन । 

अहिले दशै तिहार लक्षित सामाग्रीहरु सहित७ सय कन्टेनर चिनको नेलाम, केरुङ,सिगर्चे, ल्हासामा छन् । चिन पक्षले समेत दैनिक ६ देखि  ७ वटा सम्म कन्टेनर मात्र नेपाल पठाइरहेको ब्यापारी बताउछन् । पानी पर्नासाथ पहिरो जाने र व्यापारीले दुख पाउने नियति वर्षौदेखिको हो । तातोपानी भन्सार कार्यालयलाई भन्सार विभागबाट चालु आर्थिक वर्षका लागि २४ अर्ब ४३ करोड राजस्व संकलनको वार्षिक लक्ष्य दिएको छ । लक्ष्यअनुसार प्रत्येक दिन २ करोड गरि प्रतिमहिना २ अर्ब राजस्व तातोपानी भन्सार कार्यालयले उठाउनुपर्ने हुन्छ । तर, चालु वर्षको साउनमा लक्ष्यको ४४ प्रतिशतमात्र राजश्व उठेको छ । 

मनसुन सुरु भएसंगै ईको क्षेत्रमा गएको पहिरोले असार र साउनमा मात्र २२ दिन वढी सडक बन्द भइसकेको छ । गतवर्ष पनि पटक पटक गरि ९० दिन सडक बन्द भएकै कारण लक्ष्य अनुसार राजश्व असुली नभएको तातोपानी भन्सार कार्यालयका सुचना अधिकारी सुर्य प्रसाद काफ्ले बताउछन् ।

पहिरोमाथि रहेको कोदारी वस्ती जोगाउनु पर्ने त्यसपछि ट्रयाकमात्र भएपनि खोलेर सडक सञ्चालन गर्नु पर्ने चुनौति छ । रसुवागढी नाका पूर्ण रुपमा बन्द भएपछि व्यापारिक चाप थपिने भएकाले राजस्व संकलन बढ्ने निश्चित छ । तर, सडकको अवस्था भने सुधार हुन आवश्यक छ ।