काठमाडौँ । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी रास्वपा पनि ध्रुवीकरणको अभियानमा लागेको छ । जेनजी आन्दोलनपछि विभिन्न दलहरु ध्रुवीकरणको अभियानमा लागेका बेला रास्वपा पनि विचार र सिद्धान्त मिल्ने दलहरुसँग एकता गर्ने चरणमा पुगेको हो । रास्वपाले आईतबार मात्रै विगतमा वैकल्पिक राजनीतिक धारको खोजी गर्दै दलको अस्थित्वमा आएको विवेकशील साझा पार्टीसँग एकता गरेको छ । रास्वपा र विवेकशीलले आईतबार राष्ट्रियसभा गृहमा औपचारिक रुपमा पार्टी एकता घोषणा गरेका छन् । 

भदौ २३ र २४ को जेनजी आन्दोलपछि बनेको अन्तरिम सरकारले आगामी फागुन २१ गते आम निर्वाचन गराउँदैछ । यसको प्रयोजनका लागि पनि रास्वापा र विवेकशील पार्टी एकीकरणको बाटोमा लागेका हुन् । 

विवेकशील र रास्वपाको धरातल कस्तो ? 

रास्वपा र विवेकशीलमा वैकल्पिक शक्ति निर्माणको प्रयास नै राजनीतिक रुपमा साझा एजेण्डा बनेको छ । रास्वपा ०७९ सालमा निर्माण भएको दल भएपनि विवेकशील साझा भने १३ वर्षअघि नै अभियानमार्फत पार्टीमा परिणत भएको दल हो । २०६९ सालमा उज्ज्वल थापाको नेतृत्वमा विवेकशील अभियान सुरु भएर २०७० सालमा विवेकशील नेपाली दल गठन भएको थियो । विवेकशीलको अभियान त्यो बेला ठूलै चर्चामा आएपनि उसले निर्वाचनमा कुनै जित भने हासिल गर्न सकेन । विभिन्न समूहसँग एकता हुँदा विवेकशीलको नेतृत्व परिर्तन हुँदै आएपनि पछिल्लो समय भने यसको अध्यक्षमा समीक्षा बाँस्कोटा र महासचिवमा रञ्जु दर्शना छिन् । मुख्यतः विवेकशील साझा पार्टी एक दशकभन्दा बढी समयदेखि वैकल्पिक शत्ति बन्ने प्रयासमा थियो । तर पछिल्ला निर्वाचनमा यो पार्टीको प्रभाव राजनीतिमा खासै देखिएको छैन । 

यता २०७९ सालमा मात्रै स्थापित भएपनि रास्वपा भने राजनीतिमा हस्तक्षेपकारी भूमिकामा छ । रास्वपा स्थापना लगत्तै सम्पन्न प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा राष्ट्रिय दल मात्रै बनेन । उसले आफूलाई चौँथो ठूलो शक्तिको रुपमासमेत आफूलाई उभ्याउन सभफल रह्यो । यसपछि सत्ता सहकार्यमासमेत पुगेको रास्वपाका सभापति रवि लामिछाने भने अहिले सहकारी ठगी प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि थुनामा छन् । पछिल्लो समय रास्वपामा पनि नेताहरुमाझ सामान्य विचलन देखिन्छ । फलस्वरुप पूर्व शिक्षामन्त्री सुमना श्रेष्ठ र तत्कालीन रास्वपा प्रमुख सचेतक सन्तोश परियारले पार्टी परित्याग गरिसकेका छन् । यसलाई पुर्ताल गर्न पनि रास्वपा विवेकशीलसँग एकतामा बाँधिएको छ । 

एकताको मोडालिटी कस्तो ? 

रास्वपा र विवेकशील पार्टीले एकताको आरम्भ विन्दु जेनजी आन्दोलनलाई नै मानेका छन् । यो आन्दोलनपछि बढ्दो एकीकरण र ध्रुवीकरणलाई नै मध्यनजर गरेर दुई दलले एकताका लागि छलफल गरेका थिए । यसको परिणामस्वरुप दुई दलको एकता सफल भएको छ । दुई दलिय एकतामा रास्वपा पार्टीको नाम, नेतृत्व, चुनाव चिन्ह घण्टीमा विवेकशीलले निसर्त स्वीकार गर्ने भएको छ । उता विवेकशीलेले एकताका क्रममा आफ्नो विपत् कोषमा रहेको ३३ लाखसमेत पार्टीलाई बुझाउने सहमति भएको छ । वैकल्पिक शक्ति निर्माण एकमात्रै स्वार्थ रहेको भन्दै दुवै दलले पदलाई प्रधान नबनाएको दावी गरेका छन् । पार्टी एकता पछि कुन दलका कतिलाई कुन पद भनेर कुनै बाँडफाँट भएको छैन । 

रास्वपा र कुलमान सहकार्यमा सकस 

कुलमान घिसिङ र रास्वपाबीच सहकार्य तथा एकताको प्रयास पनि लामो समयदेखि भइरको छ । यसअघि कुलमान घिसिङ रास्वपा प्रवेश गर्ने विषयमा दुई पक्षबीच लामो संवाद भएपनि अन्तिममा कुलमानले आफ्नै संरक्षण रहनेगरी उज्यालो पार्टी नेपाल दर्ता गराएका छन् । यसपछि पनि रास्वपा र उज्यालो नेपाल पार्टीबीच एकताको विषयमा गहन छलफल भइरहेका छन् । सम्भवतः उज्यालो पार्टी र रास्वपाबीच तत्कालै एकता हुने नेताहरुको दावी छ । 

एकतामा जाँदा उज्यालो नेपाल पार्टी रास्वपाको चुनाव चिह्न घण्टी लिएरै अघि अघि बढ्ने, पार्टीको नाम एकतापछि मिलाएर जाने र केन्द्रीय कमिटिलाई समायोजन गर्ने तयारीबारे छलफलसमेत भइरहेका छन् । तर उज्यालो पार्टीको मुल नेतृत्वको व्यवस्थापनको सम्बन्धमा सहमति जुट्न नसक्दा रास्वपा र कुलमान घिसिङबीचको सहकार्य सकस बनेको छ । स्थापना भएलगत्तै चुनावमा सामेल भएर आफूलाई चौँथो शक्ती बनाएर गर्विलो परीचय बनाएको रास्वपा जेनजी आन्दोलनपछिको निर्वाचनमा पनि वृहत् ध्रुवीकरणमार्फत आफूलाई सक्षम पार्टी बनाउने योजनामा छ । यसमा कुलमानको इन्ट्री भएमा अझ सशक्त बन्ने अपेक्षामा रहेको रास्वपा दुई पक्षिय सहमतिको विन्दू नभेट्दा भने सकसमै देखिन्छ ।